Programmabegroting 2023
Ik zou graag beginnen met het college, en daarmee ook de ambtelijke organisatie, te bedanken voor een overzichtelijke begroting.
Onlangs las ik een boekje van Robert van Putten met als titel, ‘Tien deugden voor politiek en overheid’. Daarin werd nog maar eens aangegeven dat de samenleving er niet goed voor staat. Termen als vervreemding, ongelijkheid, polarisatie en tweedeling vallen vaak. Sommigen spreken van een smeulende veenbrand, anderen zien zelfs een val van onze beschaving. Intussen belanden we van de ene in de andere crisis, waardoor je het gevoel kunt krijgen in een permanente crisiscultuur te leven. Wat is er aan de hand? Kunnen onze burgers nog rekenen op een goed bestuur in tijden van onzekerheid. Het vertrouwen van onze burgers in de overheid is niet hoog. Ook wij als raad hebben hier over gesproken. Wat zijn nu die deugden die vandaag de dag relevant zijn voor het geheel van de publieke zaak? En de schrijver somde de tien deugden op; Verstandigheid, Rechtvaardigheid, Moed, Gematigdheid, Geloof, Hoop, Liefde, Nederigheid, Dienstbaarheid en Gelatenheid (voorkomen prestatiedruk).
Voor de komende tijd staan er genoeg uitdagingen op de rol: de nieuwe Omgevingswet en een nieuwe Omgevingsvisie (weliswaar weer uitgesteld tot 1 juli 2023), het uitwerken van een plan voor een Lokaal Energiebedrijf, het Parkeerbeleid, bouwen (en verdeling) van extra woningen, het Sociale Domein (v.w.b. energietransitie, economische gevolgen van gasprijzen). Er staat ons nog genoeg aan uitvoering en planning te wachten.
Graag wil ik aan de hand van de begroting een aantal punten doorlopen waarop we als ChristenUnie de nadruk willen leggen:
Bestuur en burgerzaken:
Het college geeft aan extra in te willen zetten op communicatie binnen onze gemeente. Voor veel mensen wordt de samenleving complex. Veel ouderen, allochtonen en laaggeletterden vinden het vaak ingewikkeld om op tijd de juiste informatie te vinden of om bij de overheid aan te kloppen voor hulp. In de begroting staat aangegeven dat het college aan de slag gaat met een klankbordgroep vanuit diverse doelgroepen om te focussen op toegankelijkheid, begrijpelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van de website. Prima wat ons betreft. Al jaren pleiten we voor een toegankelijke website!
VRAAG: Hoe gaat het college hier invulling aan geven?
Veiligheid
We zijn blij met het extra budget voor BOA’s. Als verlengstuk van de politie kunnen zij het veiligheidsgevoel onder onze inwoners vergroten. In de vorige periode hebben we de burgemeester gevraagd om toewijzing van een wapenstok aan de tools voor een BOA. We weten dat deze wens aanwezig is.
VRAAG:
- Wil de burgemeester in samenspraak met de BOA’s nagaan of het toestaan van een wapenstok in onze gemeente mogelijk is?
- Het college spreekt over uitbreiding van de bevoegdheden van BOA’s. Waar wordt in deze dan aan gedacht?
Het afgelopen jaar is er bij de jaarwisseling weer veel schade veroorzaakt in sommige dorpen in onze gemeente. Door het alleen maar organiseren van activiteiten en evenementen lossen we dit probleem niet op.
VRAAG: Hoe gaat het college de veiligheidsproblemen en overlast concreet aanpakken?
Verkeer, vervoer en waterstaat
Al enkele jaren pleit de ChristenUnie voor het aanleggen van een vrijliggend fietspad langs de Bergsche Maasdijk. Blij zijn we ook dat de VVD en de ChristenUnie op het provinciehuis in Arnhem initiatief genomen hebben om hier aandacht voor te hebben en de ernst van de situatie voor te leggen aan Gedeputeerde Staten. We hopen dat samen met provincie en waterschap goede mogelijkheden worden gevonden om dit probleem op te lossen.
Voorzitter, we praten al vele jaren over het doortrekken van de Maas-Waalweg. Het is dan ook mooi om te zien dan er gestart is met de aanleg daarvan.
Verschillende varianten rondom de Krangstraat-Steenweg zijn door het college voorgelegd. De ChristenUnie heeft daar een variant 8 aan toegevoegd. De gekozen variant 1 heeft niet onze voorkeur. Het is en blijft in onze beleving een ondoordachte oplossing. Zorg in ieder geval voor een veilige en duurzame kruising! De toekomst zal het uitwijzen.
VRAAG: Komt er overigens langs de hele Krangstraat een vrijliggend fietspad? En zo ja, wat is de huidige raming?
Er wordt gestart met de voorbereiding van maatregelen die de kruising KW-weg en Van Heemstraweg veiliger maken.
VRAAG: is een Verkeer Regel Installatie (VRI) wellicht een betere oplossing dan een nieuwe inrichting?
Vanwege toekomstige bouwplannen in de Spellewaard-West wordt onderzocht of een rondweg om de Spellewaard noodzakelijk is. Volgens de ChristenUnie is daar altijd al vanuit gegaan en wat ons betreft mag er zo snel mogelijk een variantenkeuze worden voorgelegd door het college.
De voortgang van het onderzoek naar de exploitatie Bergsche Maasveren duurt veel te lang. In 2019 hebben we dit al besproken. De bruidsschat die is meegegeven loopt heel snel terug, sterker nog, in de begroting staat dat de exploitaties van de veren onder stevige financiële druk staan!
VRAAG: wanneer kunnen we wat verwachten?
Economie
Bedrijven en ondernemers in de gemeente Zaltbommel zijn onmisbaar. Ze zijn van grote waarde voor onze economie en leefbaarheid. Ze creëren werk en zorgen voor innovaties. Een sterke lokale en regionale economie is een randvoorwaarde en een middel om doelen te realiseren.
De bedrijventerreinen in de gemeente zijn een visitekaartje. Gesproken wordt over uitbreiding van bedrijventerreinen en de schaarste aan grond.
VRAAG: Hoe zit het met de optimalisatie/herstructurering van bestaande bedrijventerreinen in onze gemeente?
Gezien de grote vraag naar (lokale) bedrijfslocaties zetten we in op de ontwikkeling van werklocaties op De Wildeman in Zaltbommel en in de kernen Aalst/Nederhemert en Gameren.
VRAAG: Hoe verhoudt zich deze strategische visie van werklocaties met de omgevingsvisie?
Onderwijs
De ChristenUnie heeft ingestemd met het IHP programma (plannen voor de schoolgebouwen) voor de komende jaren. We zien dan ook graag dat de gemeente haar verantwoordelijkheid neemt voor dit deel van onderwijshuisvesting, waarbij er aandacht is voor duurzaamheid en een goed binnenklimaat. Blij zijn we dan ook dat in 2024 al wordt begonnen met renovatie of nieuwbouw van de school in Nederhemert. En Gameren volgt snel daarna.
Voor de beide basisscholen in Brakel wordt uitgegaan van gezamenlijke nieuwbouw in 2026. Zo staat dit beschreven onder het kopje MFA. Onder het programma Sport lezen we niets over het MFA. Het verwachtingsmanagement van ZVV tijdens de verkiezingsperiode begin dit jaar heeft in Brakel heel wat teweeg gebracht en hoop gegeven.
VRAAG: Hoe zit het nu? Vormen beide scholen nog onderdeel van een MFA? Wat is de status van het MFA en is de nieuwe locatie waarover ZVV sprak al bekend?
Sport, cultuur en educatie
In de begroting staat dat het college toegankelijke speelplaatsen wil met meer aandacht voor schaduwgevende bomen en verkoelend groen.
VRAAG: wat is de voortgang van aanpassingen op speelplaatsen voor kinderen met een beperking?
Sociaal Domein
Binnen het Sociale Domein constateren we veel goede ontwikkelingen! Wel vinden we het jammer dat het college nog niet gekomen is met een integraal beleid op het gebied van armoedebestrijding. Dit is immers een uitermate urgent en actueel thema.
Op dit moment kennen we een maatschappelijke ontwikkeling die zijn weerga niet kent als het gaat over armoede onder de bevolking ten gevolge van inflatie, stijging van de energieprijzen etc. Het zijn zowel inwoners als ondernemers in onze gemeente die knel komen te zitten en hun rekening niet meer kunnen betalen. Niet alleen energie is duur, ook boodschappen worden steeds duurder. In de begroting zijn geen concrete aanvullende plannen aangekondigd om dit aan te pakken.
Na de bijdrage een MOTIE over integraal armoedebeleid
Volksgezondheid en milieu
De ChristenUnie wil de potentie van geo- en aquathermie benutten en steeds minder afhankelijk zijn van aardgas en houtige biomassa. Lage en midden-temperatuur warmtenetten hebben meerwaarde voor de verwarming van woonwijken. De ontwikkeling van warmtenetten vraagt echter duidelijke afspraken over de rol van betrokken publieke en private partijen, over een (gelijk) speelveld voor warmteleveranciers en transparantie. Wind- en zonne-energie horen daarbij. We vinden het dan ook jammer dat het voorstel voor een lokaal energiebedrijf is aangenomen zonder daarin windenergie te betrekken. Een gemiste kans wat ons betreft.
Bij nieuwbouw is aardgas-loos bouwen inmiddels de norm. Belangrijk is dat onze inwoners gaan meedoen met sneller, slimmer en socialer woningen te isoleren. Er is een Nationaal Isolatieprogramma opgesteld door o.a. de ChristenUnie, het CDA en GroenLinks, maar ook Bouwend Nederland, de Consumentenbond, Energie Nederland, Natuur en Milieu organisatie Nederland etc.
VRAAG: is het college bekend met dit Nationaal Isolatieprogramma en is zij bereid om dit programma als aanvulling op het lokale beleid op te nemen? Vanuit het kabinet wordt 3,35 miljard euro gereserveerd voor de isolatie van woningen. Het zou mooi zijn als ook de gemeente Zaltbommel daarvan gaat meeprofiteren.
Volkshuisvesting, leefomgeving en stedelijke vernieuwing
Duurzaam ruimtegebruik is het uitgangspunt. Wonen gaat over zoveel meer dan stenen stapelen. Wonen gaat over samenleven, over samenhang, over gemeenschappen in een straat, buurt of wijk. De ChristenUnie neemt het op voor de kansen van starters en jonge gezinnen, voor waardig wonen voor ouderen, voor betaalbaar en duurzaam wonen voor iedereen. Belangrijk bij de toewijzing van huur- en nieuwbouwwoningen is dat onze huidige inwoners voorrang krijgen maar ook zij die economisch of sociaal verbonden zijn aan onze gemeente.
Ook het huisvesten van internationale werknemers en vluchtelingen moet goed gebeuren.
VRAAG: we zijn nu al enkele jaren bezig met geconcentreerde huisvesting. Is er al concreet zicht op het verlenen van vergunningen (en toezicht) voor deze vorm van huisvesten?
We lezen dat het college kernenvisies gaan opstellen, waarvoor in 2023 het bedrag van 200.000 euro wordt uitgetrokken. Wij vinden dit wel erg veel geld, zeker omdat niet duidelijk is wat met deze visies wordt beoogd. Ook is niet duidelijk wat de relatie is met de op te stellen economische visie en het sociaal domein. Ook de betrokkenheid van de gemeenteraad is niet duidelijk. Wij pleiten daarom voor een door de gemeenteraad vast te stellen plan van aanpak, waarin in ieder geval genoemde elementen zijn opgenomen.
VRAAG: Is het college bereid om een dergelijk plan van aanpak ter vaststelling door de gemeenteraad aan te bieden?
VRAAG: hoe staat het met de voortgang van de Bossche Poort en dan in het bijzonder kijkend naar de knip in woningbouw voor Prezzent en de rest. Wordt deze knip wel toegepast? Het duurt nu wel erg lang voor Prezzent!
Nog enkele opmerkingen:
- Op pagina 98 staat een overzicht van baten en lasten; de overheadskosten blijven onverminderd hoog. VRAAG: Kunnen we hier als raad en college eens met elkaar over spreken?
- Pagina 103 Organisatieontwikkeling; er wordt € 500.000 uitgetrokken voor organisatieontwikkeling. VRAAG: Is dat echt nodig?
- Pagina 111 Meerjareninvesteringsoverzicht; het bedrag bij westpunt Sportpark de Watertoren. VRAAG: Wat houdt dit bedrag in?
Tot zover de bijdrage van de ChristenUnie. Veel vragen, en daarom maar één motie.
Voorzitter, in onze inleiding sprak ik over de 10 deugden voor politiek en overheid. Deugden die vandaag de dag relevant zijn voor het geheel van de publieke zaak. Juist ook om het vertrouwen van burgers in de overheid weer te laten groeien zijn deze ook voor ons van toepassing; Verstandigheid, Rechtvaardigheid, Moed, Gematigdheid, Geloof, Hoop, Liefde, Nederigheid, Dienstbaarheid en Gelatenheid.
De fractie van de ChristenUnie wenst het college, de organisatie en de mederaadsleden, niet alleen een goede toepassing van deze 10 deugden toe, maar ook Gods zegen in het komende begrotingsjaar.
Gilco Grandia